Windows 10 kwam twee dagen geleden offieel uit in Nederland. Als ‘gratis’ update. Het lijkt erop dat gebruikers relatief blij moeten zijn met diverse vernieuwingen maar vooral absoluut moeten vrezen voor hun privacy. Daarover hark ik hier wat informatie bij elkaar.
Kort gezegd slaat Microsoft verder de weg in van een nog verdergaande vendor lock-in, maar nu vooral via de cloud. PC, laptop, smartphone en tablet, en straks ook de spelcomputer, kunnen nu allemaal uit de voeten met hetzelfde Windows 10, maar de prijs daarvoor is dat die apparaten, documenten, adresboeken, gebruikersgegevens, lokaties en nog veel meer dan ook zonder voorbehoud door Microsoft gekoppeld, gebruikt en verkocht mogen worden. In die mooie cloud. De gebruiker geeft toestemming door de licentie te registreren.
Voor de ongeduldigen: kijk hier voor privacy-instellingen tijdens de installatie en hier voor daarna.
Privacy
Eerst maar eens over die ‘privacy-instellingen’. Die blijken standaard zo ingesteld te zijn, dat de gebruiker het grootste deel van de privacy meteen prijsgeeft. Exclusief aan Microsoft en de partners van deze weldoener uit Redmond. Alles voor het maken van meer winst, dus spreekt het Vanzelf en is het Goed.
TIP: bij de eerste keer opstarten als eerste handeling al die privacy-instellingen veranderen!
Wie niets aanpast laat heel wat gebeuren:
- alle getypte of gesproken tekst wordt doorgestuurd naar Microsoft, officieel om zo de ‘personal assistant’ Cortina te bedienen
- daarmee gaat ook gelijk je hele adresboek mee, inclusief je vrienden aan wie helemaal niets gevraagd wordt
- ook je browser-geschiedenis, favorieten, instellingen, netwerk- en programmawachtwoorden en je lokatie worden bij opstarten meteen gesynced met Microsofts servers (net als Google overigens standaard doet met Android)
- elk programma dat dat wil kan je ‘unieke reclame-ID’ lezen, weet op het moment dat je het programma installeert ook meteen wie je bent en kan je voortdurend reclame voorschotelen
- de nieuwe standaard-webbrowser Edge presenteert die reclame sowieso
- bij opstarten log je automatisch in op je Windows-account, zodat Microsoft vanaf dat moment exact kan volgen wat je op je apparaat doet
- als je voor de veiligheid je data versleutelt, maakt Windows voor ‘extra veiligheid’ meteen even een kopie van die versleutelde bestanden naar OneDrive, inclusief de bijbehorende encryptie-sleutel
- heel wat bestanden worden sowieso meteen op OneDrive bewaard, omwille van de uitwisselbaarheid tussen je verschillende apparaten
Klap op de vuurpijl vind ik zelf toch wel dit citaat uit de privacy policy bij de EULA die per 1 augustus in werking treedt:
We will access, disclose and preserve personal data, including your content (such as the content of your emails, other private communications or files in private folders), when we have a good faith belief that doing so is necessary to protect our customers or enforce the terms governing the use of the services.
Een formulering met de rekbaarheid van een elastiekje… Microsoft kan dus altijd overal bijkomen en als gebruiker geef je daar nog toestemming voor ook.
Tips om (wat er overblijft van) je privacy zo goed mogelijk af te schermen, vind je bij de Consumentenbond of bij The Next Web. En zeer uitvoerig bij VPNgids.nl.
Nieuwe mogelijkheden
Dan die nieuwe mogelijkheden van Windows 10.
De startknop is terug. In Windows 8 was die verdwenen en dat liet talloze Windows-gebruikers ontheemd achter. Dat lijkt mij dus inderdaad een verbetering. Maar die nieuwe startknop doet mij qua functionaliteit vooral denken aan de launcher die ik al jaren in KDE gebruik.
Meerdere schermen kunnen actief zijn. ‘Task View’ heet dat in Windows en Microsoft presenteert het als vernieuwing. Het is zeker een verbetering, maar deze virtuele bureaubladen zijn al 25 jaar onderdeel van de standaard Linux desktop. Vtvm had dat al in 1990 – en dat was nog niet eens helemaal nieuw, want de Amiga 1000 had het vijf jaar daarvoor ook al. Ter vergelijking: in 1990 waren we net aangeland bij Windows 3.0. Op Linux-systemen kon je sowieso vanaf het eerste begin al meerdere consoles naast elkaar laten draaien. Oude UNIX-gewoonte…
Apps werken in principe overal: op je PC, laptop, tablet, smartphone of Xbox. Voor navigatie, foto’s, multimedia, mail en agenda zijn de standaard-apps hetzelfde op al je apparaten. Dat maakt het leven voor de gebruiker inderdaad een stuk makkelijker. Maar het idee is niet nieuw: Ubuntu heeft het al jaren. En eigenlijk hebben alle Debian-varianten nooit anders gedaan dan zoveel mogelijk verschillende hardware-platforms bedienen. En de RedHat-varianten, en Slackware, enzovoort.
Het configuratiescherm is op de schop gegaan. Waarschijnlijk een schone verbetering. Maar laten we zeggen: dat werd ook hoogtijd. De meeste Linux-distro’s doen dat om de paar jaar. En dan vragen ze eerst de gebruikers wat die willen.
De command-line. Terug van weggeweest uit het DOS-tijdperk? Misschien. Windows heeft nu zelfs een command-line package manager! Wow. Een Linux-susteem zonder package manager kun je je gewoon niet voorstellen. RedHat heeft rpm sinds 1997 en Debian zweert bij apt sinds 1998. De Windows opdrachtprompt opent weer een terminal, maar het gebruiksgemak blijft behoorlijk achter bij de standaard Linux terminal. Probeer je sneltoetsen maar eens. Ctrl+C en Ctrl+V werken, maar Ctrl+D nog niet.
Kortom: vernieuwing? Mwa. De werkelijke innovatie zat niet bij de grootmachten uit de proprietary software-wereld, maar juist bij die open-source projecten als Linux. En de heilige Markt volgt nu pas.
N.B. Ervaringsdeskundigheid uit de eerste hand vind je ook bij collega Rob Kamermans. Let op diens slotzin…
Ga ik nu toch, nieuwsgierig als ik ben, Windows 10 zelf proberen? Dat denk ik echt niet. Ik zou er eerst een legale Windows-versie voor moeten kopen, en dat strookt niet met mijn principes…
Maar meer dan dat: ik pieker er niet over om mijn computers, tablets en smartphones uit te leveren aan een Amerikaans bedrijf, dat mij als gebruiker enkel nodig heeft om zoveel mogelijk aan te verdienen (en dat zich bovendien gehoorzaam schikt naar de Patriot Act).
Blijf baas in eigen bit-box!
